زنبور عسل و شرایط تولید عسل طبیعی

زنبور عسل، همانطور که از نامش پیداست نوعی از زنبور است که قادر به تولید عسل می باشد. تولید عسل در داخل کندو انجام می شود و زنبور های کندو به سه دسته زنبور ملکه، زنبور نر و زنبور کارگر تقسیم می شوند. زنبور های کارگر وظایف متعددی دارند، بطور مثال برخی از آنها از زنبور های نوزاد مراقبت می کنند، برخی دیگر به ساخت سلول های کندو و یا همان موم می پردازند تا ملکه ی مادر در درون آن سلول ها تخم گذاری کند و کارگران دیگر در این سلول های موم، عسل را ذخیره کنند. عده ای از کارگران از ملکه مراقبت کرده و به او غذا می دهند، عده ای از کندو نگهبانی کرده و در نهایت عده ای از آنها وظیفه ی جمع آوری شهد و گرده را بر عهده دارند.

زنبور عسل ملکه

بطور معمول یک زنبور ملکه می تواند بین 3 تا 5 سال زنده بماند. ملکه 1 هفته بعد از به دنیا آمدن، برای جفت گیری از کندو خارج می شود و چنانچه تا 20 روز جفت گیری نکند قدرت تولید مثل خود را برای همیشه از دست می دهد. لازم به ذکر است که زنبور ملکه تنها یک بار جفت گیری کرده و تا آخر عمر خود از همان اسپرم های ذخیره شده برای باروری تخمک ها استفاده می کند. ملکه به منظور ایجاد تنوع و حفظ سلامت ژنتیکی کلنی، در حین پرواز با 12 الی 15 زنبور نر جفت گیری میکند.

ملکه ی اضطراری

جالب است بدانبد که یک کندو می تواند ملکه ی اضطراری داشته باشد. از دست رفتن زنبور ملکه برای یک کندو حادثه ای ناگواری است اگرچه چنانچه ملکه پنج روز پیش از مرگش تخم گزاری کرده باشد، از وخامت اوضاع کاسته می شود. کندو می تواند با جایگزینی رژیم غذایی لارو ها و تغذیه آنها با ژل رویال به جای گرده و عسل، یک ملکه ی اضطراری بوجود آورد. اگرچه بدون شک یک ملکه اضطراری نمیتواند همانند یک زنبور ملکه که از ابتدا با ژل رویال تغذیه شده است کارآمد باشد، اما تا زمان بوجود آمدن یک ملکه ی جدید میتواند در حفظ و بقای کلنی موثر باشد.

زنبور نر

زنبورهای نر از تخم های بارور نشده حاصل می گردد و تنها وظیفه ی آنها تغذیه و جفت گیری می باشد. حضور زنبور نر در کلنی زنبور ها نشانه سلامت و فراوانی منابع غذایی می باشد.

با ما همراه باشید تا در ادامه نگاهی به فرایند تولید عسل طبیعی بیندازیم.

نحوه تولید عسل طبیعی توسط زنبور ها

حتما همه ما کلیاتی در خصوص نحوه تولید عسل توسط زنبور ها می دانیم، اینکه زنبور ها از شهد گیاهان تغذیه کرده و در نهایت طی فرایندی، عسل حاصل شده داخل کندویی از جنس موم ذخیره می گردد. اما جزئیات ببشتری در میان است.

پیش از هر چیز باید بدانیم که هر زنبورعسل در طول زندگی خود تنها به اندازه ی 1.12 قاشق چای‌خوری عسل تولید می کند. ممکن است با شنیدن این جمله اولین سؤالی که برایتان پیش بیاید این باشد که پس این همه عسل چگونه تولید می شود. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که قدرت تولید عسل در زنبور ها به تعداد بالای آنها و به‌طورکلی به زندگی اجتماع گونه ی آنها بستگی دارد. اعضای یک کندو بصورت یک جامعه‌ی پرتلاطم دائما در جهت حفظ کلنی، حفظ اعضای کلنی و درنهایت تولید عسل در تلاش اند.

مراحل تولید عسل طبیعی توسط زنبور عسل

• در مرحله ی اول زنبورهای مزرعه برای جمع آوری شهد از کندو خارج می شوند. آنها بر روی گل ها می نشینند و با اندام خرطوم مانند خود شهد گل را خارج می سازند.
• در مرحله ی بعد شهد استخراج شده را به بخش ویژه بدن خود یعنی “معده عسل” انتقال می دهند.
• زنبور ها به هنگام بازگشت به کندو، به عسل ذخیره شده در بدنشان آنزیم های بخصوصی را اضافه می کنند. این آنزیم ها منجر به تجزیه شهد و تبدیل آن به دو قند گلوکز و فروکتوز میگردد.
• زمانیکه زنبور ها به کلنی می رسند ذخیره ی خود را به زنبور های کارگر که وظیفه ی ذخیره سازی عسل در سلول های شش ضلعی مومی را دارند، منتقل میکنند.
• زنبور های کارگر آنقدر شهد را می خورند و باز می گردانند تا عسل به غلظت مناسبی برسد.
• در این مرحله زنبور ها عسل را به سلول های شش ضلعی وارد کرده و درِِ سلول را باز میگذارد تا با فرایند بال زدن منجر به تبخیر رطوبت موجود در عسل شوند.
• در نهایت درب مومی سلول را می بندند.

نکته: جالب است بدانید که جابجایی زنبور ها بر روی گل ها، به نوعی منجر به گرده افشانی میگردد. بدن این دسته از حشرات پر از کرک و موهای بسیار ریز می باشد. هنگامی که یک زنبور عسل بر روی گلی مینشیند گرده ها به بدن زنبور میچسبد. در حین پرواز این گرده ها در فضا پراکنده شده و باعث باروری برخی از گیاهان می گردد.

مناسب ترین زمان برای تولید عسل – برداشت عسل

مناسب ترین زمان برای جمع آوری شهد زمانی است که گل ها شروع به شکفتن و شهددهی میکنند. چنین زمانی در نقاط مختلف دنیا متفاوت خواهد بود. عموما زمانیکه هوا گرم تر شود، زنبور ها از کندو خارج شده و به جستجوی شهد می پردازند، که معمولا فصل بهار زمانی مناسب است.

به‌طور کلی از بهار تا اوایل پاییز زنبورها بیرون از کندو در جستجوی شهد می‌باشند و با آغاز فصل سرما زمان برداشت عسل فرا می‌رسد. در برخی مناطق به دلیل طولانی بودن جریان شهد دهی گیاهان منطقه، تعداد دفعات برداشت عسل افزایش پیدا می‌کند.

برای آشنایی با خواص عسل طبیعی کلیک کنید.