روز جهانی هپاتیت

هرساله از تاریخ 28 جولای، همزمان با روز تولد دکتر برانچ بلومبرگ، با نام روز جهانی هپاتیت (hepatitis) یاد می شود. دکتر بلومبرگ کاشف ویروس هپاتیت در سال 1967 می باشد. وی دو سال پس از شناسایی این ویروس مزمن، اولین واکسن هپاتیت را ساخته و در پی این موفقیت چشمگیر موفق به اخذ جایزه ی نوبل گردید.

بیماری هپاتیت به علت ابتلا به یکی از ویروس های نوع D، C، B، A و E ایجاد می گردد، که شایع ترین آنها سه نوع C ،B و A می باشد. این ویروس ها مستقیما کبد را مورد حمله قرار می دهند و منجر به التهاب کبد، اختلال در عملکرد آن و در موارد حاد، نوع مزمن ویروس C و B هپاتیت ممکن است منجر به بیماری سیروز و یا سرطان کبد گردد. بطور کلی عواملی نظیر کاهش یا فقدان خون رسانی به کبد در بدن، مصرف بی رویه نوشیدنی های الکلی، اختلالات خودایمنی، عوارض مصرف برخی دارو های شیمیایی و عفونت های ویروسی و باکتریایی می توانند از عوامل ابتلا به این بیماری باشند. برای کسب اطلاعات دقیق تر در خصوص ویروس هپاتیت در ادامه با ما همراه باشید.

هپاتیت نوع A

این نوع از هپاتیت توسط ویروس نوع A ایجاد می گردد و در مقایسه با دو نوع C و B کم خطرتر می باشد. از مهمترین علائم ابتلا به این ویروس التهاب و درد و تورم بوده و دوره ی کمون یا نهفتگی این بیماری نزدیک به 1 ماه می باشد.

عمده‌ترین راه انتقال هپاتیت A از طریق دهان و مدفوع است و احتمالا افراد از طریق مواد غذایی آلوده به این بیماری مبتلا می‌شوند. هپاتیت A از طریق تماس با مدفوع آلوده گسترش می یابد،  البته این نوع هپاتیت تا حدی شایع است که بسیاری از کودکان به نوع بدون یرقان آن مبتلا می شوند.

ارتباط نزدیک با فرد آلوده (برای مثال تعویض کهنه یا ارتباط جنسی) باعث ابتلا به عفونت می شود، حتی درصورتیکه فرد مبتلا هیچ علائمی نداشته باشد. در واقع احتمال سرایت این نوع هپاتیت قبل از بروز علائم بسیار بالا است و خوردن غذای یا نوشیدن آب آلوده نیز باعث ابتلا خواهد شد.

سایر علائم ابتلا به هپاتیت نوع A :

• درد و کوفتگی عضلات
• احساس درد در ناحیه راست شکم
• حالت تهوع و استفراغ
• زردی پوست و سفیدی چشم ها (یرقان)
• خستگی و تب پایین
• تیره شدن رنگ ادرار
• کاهش اشتها

از آنجایی که درمان مشخصی برای رفع بیماری هپاتیت نوع A وجود ندارد، بهترین راه پیشگیری از ابتلا به آن می باشد. از جمله راه های موثر برای پیشگیری می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• تزریق واکسن به افراد بین 2 – 20 سال
• در صورت ارتباط داشتن با افراد مبتلا، در شرایطی که قبلا واکسن دریافت نشده و یا فرد مبتلا نشده باشد، باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کند.
• شستشوی دست ها با آب گرم و صابون
• شتسوی مناسب میوها و سبزیجات و همچنین پخت کامل مواد غذایی خام

افراد مبتلا به هپاتیت نوع A می توانند با استراحت کافی، تنظیم یک رژیم غذایی متعادل و عدم مصرف دارو های شیمیایی بدون مشورت با پزشک معالج خود، تا حد زیادی این بیماری را بهبود دهند.

هپاتیت نوع B

هپاتیت نوع B عموما از طریق روابط جنسی، ارتباطات خونی نظیر تزریق با سرنگ آلوده و همچنین از مادر مبتلا به فرزند، در حین زایمان انتقال می یابد، علاوه بر آن مسافرت به مناطق آلوده احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. علائم ابتلا به ویروس نوع B مشابه با نوع A می باشد. ویروس این بیماری ممکن است منجر به ایجاد دو حالت حاد یا مزمن آن گردد. بسیاری از افراد در ابتدای ابتلا به بیماری هیچ علائمی ندارند، اما توسعه ی این بیماری در برخی از افراد سریع تر بوده و با علائمی چون حالت تهوع و استفراغ، درد های شکمی، خستگی عضلات، ادار تیره و زردی پوست همراه می گردد و  پس از گذشت 1 – 2 هفته تدریجا عفونت های ناشی از بیماری منجر به مرگ بیمار می گردد. آلودگی ممکن است در نهایت در بدن افرادی که بدون علائم به این ویروس مبتلا شده اند منجر به ابتلا به بیماری سیروز و یا سرطان جگر گردد.

راه های مقابله با هپاتیت B :

بهترین راه برای مقابله با ویروس نوع B پیشگیری از آن می باشد. بطور مثال عدم استفاده از سرنگ مشترک و یا داشتن ارتباط جنسی می تواند بسیار موثر باشد. تزریق واکسن به تمامی نوزادان در یک سال اول زندگی صورت می گیرد. تزریق این واکسن به تمامی افردی که مستعد ابتلا به این ویروس می باشند، نظیر کارکنان مراکز بهداشتی، کودکان، افرادی که دائما در مسافرت اند و یا در مجاورت افراد مبتلا قرار دارند، توصیه می گردد.

هپاتیت نوع C:

همانطور که گفته شد هپاتیت C توسط ویروس نوع C ایجاد می گردد. هپاتیت C خطرناک ترین نوع هپاتیت است. این بیماری تنها از طریق ارتباطات خونی انتقال پیدا می کند. علاوه بر موارد ذکر شده احتمال انتقال در مراکز خالکوبی، دندان پزشکی ها، از طریق تیغ های ریش تراشی و نظیر آن وجود دارد. در موارد نادر احتمال انتقال آن از طریق مادر به جنین وجود دارد. امکان انتقال این ویروس از عطسه، سرفه، دست دادن، بغل کردن، بوسیدن، ظروف مشترک، شنا در استخر، توالت عمومی و تماس با دستگیره ها وجود ندارد.

غالبا ابتلا به این ویروس علائمی ندارد و یا در صورت بروز، علائمی مشابه با نوع B را دارد.

راه مقابله با ویروس هپاتیت C :

متاسفانه هنوز واکسنی برای پیشگیری از هپاتیت نوع C در دست نمی باشد و بررسی ها در این زمینه ادامه دارد. از آنجایی که امکان ابتلا به هپاتیت نوع A و B برای فرد مبتلا به نوع C وجود دارد، لذا واکسن های نوع A و B به فرد بیمار تزریق می گردد. همانطور که گفته شد این بیماری ممکن است تدریجا منجر به بروز بیماری سیروز یا سرطان کبد گردد.

هپاتیتC معمولا با داروهای ضد ویروس قابل درمان است. این داروها بدن را از ویروس ها پاکسازی می کنند.

توصیه می گردد تا فرد مبتلا، تحت نظر پزشک متخصص بطور مداوم آزمایش خون و یا در صورت لزوم آزمایشات تخصصی تر را انجام دهد تا پزشک معالج کاملا از وضعیت کبد و سرعت پیشروی بیماری او مطلع گردیده و درمان هایی متناسب با آن وضعیت بیماری را ارائه دهد.