روز جهانی بهداشت روان

متوسط زمان مطالعه: ۱۰ دقیقه

۱۰ اکتبر روز جهانی بهداشت روان نامیده شده است. این روز نخستین بار در سال ۱۹۹۲ توسط فدراسیون بهداشت روان، با بیش از ۱۵۰ کشور عضو نامگذاری و مورد تقدیر قرار گرفت. هدف از این نامگذاری افزایش اهمیت اختلالات شخصیتی و روانی، احتساب آنها بعنوان بیماری و اهمیت درمان آن بوده است.

مطابق با استاندارد های سازمان بهداشت جهانی، سلامت روانی پایه و اساسی برای توانایی فردی و جمعی به منظور تفکر، بیان احساسات، برقراری ارتباط با دیگران و لذت بردن از زندگی می باشد و بر این اساس، ترویج محافظت و بازگردانی سلامت روانی می تواند بعنوان یکی از دغدغه های افراد جوامع مختلف سراسر جهان شناخته شود.

بهداشت روان، آگاهی و علمی است که توانایی بکارگیری روش های صحیح مقابله با مشکلات روحی، روانی و عاطفی و در نهایت آسوده زیستن را به ما می دهد. اگرچه این تعریف می تواند در جوامع گوناگون با مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متقاوت، متغیر باشد، بطور مثال سطح استرس و آشفتگی در جامعه ای که از نظر شرایط اقتصادی ضعیف تر است، بیشتر خواهد بود.

این روز پر اهمیت در سال ۲۰۲۰ با شیوع ویروس فراگیر کوید – ۱۹ همراه شده است، و زندگی روزانه تمامی اقشار یک جامعه، از کوچکترین عضو تا دانش آموزان، دانشجویان، افراد شاغل و افراد مسن را به شدت تحت تاثیر قرار داده است، و علاوه بر آن با توجه به راهکارهای ذکر شده برای مقابله با این ویروس، انزوای اجتماعی سیر صعودی پیدا کرده و بیش تر از همه شرایط را برای افرادی که درگیر فقر و یا شرایط انسانی شکننده با محافظت بسیار محدود در برابر این ویروس هستند، دشوار می سازد.

در چنین شرایطی روز جهانی سلامت روان، زمان مناسبی برای آموزش و اطلاع رسانی درباره بیماری های روانی، روش های مقابله و تبعات عدم پیشگیری یا درمان آن ها در زندگی مردم سراسر جهان است.

کارشناسان معتقدند که یکی از روش های کاهش استرس و فشار های روانی، عدم حضور در محیط های پر تنش و پر استرس می باشد، اما این توصیه با توجه به شرایط فعلی کمی غیر ممکن به نظر می رسد، اما گاهی توجه به بعضی نکات می تواند موثر واقع گردد.

• بطور مثال:
  • تلاش برای جلوگیری از بروز مشکلات سلامتی، بخصوص رعایت پروتکل های تعریف شده در دوران شیوع ویروس کرونا
  • ارتباط با روانشناسان و مشاوران در صورت احساس اختلال رفتاری، عاطفی و . . . و یا معرفی سایر افراد به مراکز مرتبط
  • کاهش تدریجی استفاده از شبکه های مجازی در صورتی که مرتبط با کار روزانه ی فرد نباشد.
  • یوگا و سایر ورزش های روزانه ی آرامش بخش
  • عدم استعمال دخانیات
  • تغذیه سالم

و بطور کلی اصلاح سبک زندگی . . .

اگر چه مشکلات و اختلالات روانی انواع و منشا گوناگونی دارد اما بطور عمده برخی از آنها ریشه در کودکی و برخی دیگر ریشه در شرایط محیطی پیش آمده، بطور ناگهانی یا در درازمدت دارد.

مطابق با بررسی های صورت گرفته توسط سازمان بهداشت و سلامت جهانی (who):

اختلالات روانی نه تنها یک بار اقتصادی، اجتماعی و روانی بر جامعه است، بلکه خطر ابتلا به بیماری های جسمی را افزایش می دهد. با در نظر داشتن محدودیت هایی که در زمینه ی اثر بخشی روش های درمانی وجود دارد، بهترین روش برای کاهش اختلالات روانی و رفتاری، پیشگیری از آن می باشد و بطور واضح پیشگیری از اختلالات روانی اولویت بهداشت عمومی می باشد.

برخی از توضیحات سازمان بهداشت جهانی در خصوص یک روش پیشگیری موثر به منظور کنترل اختلالات رفتاری و روانی در جامعه عبارت است از:

• بطور معمول چندین عامل در بروز اختلالات روانی موثر است; بنابراین روش های جلوگیری از آنها باید چند وجهی باشد.
• یک روش پیشگیری مناسب باید باعث کاهش اختلالات روانی در سطح جامعه شود، و این تاثیر باید در دوره هایی مداوم مورد بررسی قرار بگیرد.
• با توجه به منابع محدود برای پیشگیری از اختلالات روانی در سطح جامعه، اولویت باید با روش هایی باشد که شواهد علمی تاثیر آنها ثابت شده باشد.
• برنامه ها و سیاست های در نظر گرفته شده در این راستا باید بطور عمومی و گسترده در دسترس عموم باشد.
• روش پیشگیری باید متناسب با فرهنگ و شرایط اجتماعی موجود باشد.
• حفاظت از حقوق انسانی یک راهکار بزرگ برای جلوگیری از اختلالات روانی می باشد.

بررسی ها نشان داده است که بسیاری از کشور ها تنها ۲ یا ۳ درصد از بودجه سلامت را صرف رسیدگی به سلامت روان می کنند و علی رقم برخی تغییرات مثبت، کمک های بین المللی برای توسعه بهداشت روان هرگز از ۱٪ کل کمک های توسعه سلامت فراتر نرفته است.

روز جهانی سلامت روان می تواند فرصتی باشد تا بر اهمیت رسیدگی و پیشگیری از بیماری ها و اختلالات روانی افزوده شود، چراکه روان سالم لازمه ی برقراری یک جامعه سالم می باشد.